Bamońcić to je po polsku mącić w głowie, zwodzić. Dejmy na to, może zbamońcić synek dziołcha tak, że sie w nim zakocho tak fest. Zbamońcić idzie tyż jak sie komuś jakich gupot nałopowiado i tyn w to uwierzi, chocioż to je niy prowda. Abo jak sie tyż wtoś pyto, kaj mo iść i sie mu powiy niyprowda, to go zbamońci.
Colsztok to je po polsku „metr stolarski” abo „miara drewniana składana”.Bez colsztoka żodyn fachman sie niy łobydzie. Nazwa wziyna sie łod cola (25,4 mm). Zrobiony je z drewnianych listew z wymalowanom podziałkom, łobrobiony metalowymi końcówkami, coby sie za gibko niy zmniyjszył.
Bana to je po polsku kolej. Godało sie ida na bana na cug. Niykierzy godali na cug bana. Banhof to zaś je dworzec, stacja.
Cufal to je polsku jakiś przypadek, szczyńści, zdarzyni.Słowo pochodzi z niymieckigo. To je coś fest dobrego, co zdarzo sie niy czynsto. Cufal może sie wydarzić przi roztomajtych rzeczach. Dejmy na to, jak wto gro w bal i bez cufal udo mu sie trefić w tor.Cufalym idzie tyż przyńść do nostympnej klasy, chocioż sie mo uzbiyrane ino złe noty.
Rechtor to je po polsku nauczyciel. Nazwa rechtor wziyna sie z niymieckigo recht i łoznaczo racja, prowda. Pora lot do zadku tyn, wto był rechtorym mioł wieli powożani. Bajtle sie go słuchały i niy pochały za tela. Ja, robiło sie roztomajte gupoty, ale wszyjstko było z umiarym, pra? Ja, a jak sie co we szkole popochało, to sie w doma ale szmary potym łod łojca dostało.
Asić sie to je po polsku chwalić się. 
 Cyja to je po polsku harmonia.To je jedyn z nojważniyjszych intrumyntów muzycznych na Ślonsku. Bo tukyj śpiywani i grani było ważne.

Flek to je po polsku plama. To je słowo wziynte z jyznyka niymieckigo. Idzie coś flekować, ale tyż samymu idzie sie poflekować i być poflekowanym. Nojgorszy byl tusty flek, abo tyż fet flek. Piyrwej niy było takij chymii, jako je teroz, toż to było przeklyństwo i za pierzinym niy szło sie takigo fleka pozbyć. I cóż, że sie prało po pora razy a flek i tak łostoł. A prało sie w rynkach, na waszbrecie bo przeca niy było waszmasziny.
Ajncla to je po polsku mieszkanie jednopokojowe, kawalerka. To je tako mało izbetka, jedno pomieszczyni. Idzie w nim miyszkać na chwilka ale tyż na dłużyj.
Duperszwance to som po polsku „rzeczy nieistotne, niepotrzebne”. To som łonacydła inakszyj ty łone, tako drobnica, kiero niy wdycki mo swoje miano. Szło by jeszcze pedzieć gupoty abo rzeczy bez znaczynio. Trzimie sie je w doma, chocioż czowiekowi som niypotrzebne. Niyroz poświynco sie jakimś rzeczom czas, chocioż to niy przynosi żodnego pożytku.

Fanga to je po polsku cios, uderzenie. Fajnga je wdycki, kiej cie wtoś mocno klupnie. Jak sie dostanie tako fanga, to czasym sie idzie łobalić.  I ciyżko sie potym czowiekowi je podniyść. Mo sie zole pod łoczami, szczaskany nochol i łopuchło gymba. Je tyż czasym tak, że kiej sie je trocha lichrzym, to idzie trefić do lazaretu.
Elwer to je po polsku bezrobotny. Rozchodzi sie tukyj ło chopa abo baba, kierym niy śpiycho sie do roboty. Pasuje jim to, że ji ni majom. To je taki miguś i lyń. Móg by robić a niy robi. I kiej by sie go spytało, czy by poszeł za grubiorza, to łon łodpowiy, że niy pasuje mu ta robota.
Dakle to som po polsku długie, wielkie uszy. Niykierym kojarzom sie z jamnikiym. I tak tyż sie ich mianowało – dakle.  Ale godało sie tyż tak na łuszy łod człowieka. Dejmy na to jak sie łaziło bez czopki, to sie miało czyrwone dakle.

Deka to je po polsku koc, ale taki barżij rubszy koc.Szło go wzoś tyż na plaża, na łonka. Szło na tym spokojnie se poleżeć i tyż se co na nij zjeść. Niy tak ciongło łod zola. Deka wdycki była w ciymnych barwach, niy było takich jaskrawych. Przeważnie była w kratka abo w poski. Miała leżeć na ziymi, toż niy była piyrszej czystości. Tyż kładło sie jom na wyrko.
Erbnońć to je po polsku dostać coś przypadkiem, odziedziczyć, dostać coś w spadku. Erbnońć idzie wszyjsko: gelt po starce jak sie pominie, chałpa po ujku, kiery pojechoł we światy. Rzeczownikiym łod tego je erbowizna.
Forhangi to som po polsku zasłony. Zasłoniało sie nimi wejście do dom. W łoknie wisiały gardiny. We szybkach w bifyju były szajbki a w drzwiach wisiały forhangi.
Chachor to je po polsku chuligan, łobuz. To je synek, kiery przeskakiwoł przez płoty, szeł na raub coś łopyndzlować. Dejmy na to krod jabłka. To też tyn, kiery szarpoł za włosy. Niy łaził do szkoły i wagarowoł.  Niy uczył sie tyż za dobrze. Jak mu sie uznało, tak robił. Kiej se wymyśloł, że ciepnie komuś w łokno kamiyniym, to tak robił. Robił taki roztomajte łostudy ludziom.

Bajsnońć to je po polsku ugryźć.To je słowo, kiere kojarzy sie z młodościom. Kiej na plac chopcy przynosili sznita chleba i kożdy mioł z czym inkszym, z inkszom bajlagom i sie to potym godało: „chcesz sie bajsnońć mojigo chleba?” I to sie tak wymiyniało. Żodyn sie niy staroł takim dzielynim. Żodyn tyż niy zwracoł uwagi na jaki bakterie.

Bigelbret to je po polsku deska do prasowanio. Kożdo gospodyni ślonsko łobowionzkowo miała jom we kuchni. Słowo to je pochodzynio niymieckigo: bret to je deska a biggeln to je prasować.
Bajukać to je po polsku raczkować, gaworzyć abo tyż mówić głupoty. Bajukani to je kiej bajtel zacznie łazić na sztyrech. To wyglondo tak, że jedna szłapka podkłodo pod drugo i ciśnie po leku do przodku, tak sie czołgo. I zaczyno sie dźwigać. A jak już se stanie to wdycki zaczyno sie łostuda. Bo tu sie szczasko, tam coś ściepie, zaś kaj indzyj łotworzy drzwiyrza do byfyja. Z takim to już je wiyncyj sromoty.

Topek abo nachtop to je po polsku nocnik.Nojczyńścij słowa nachtop używajom starsze osoby. Młodsi godali już topek.
Żymła to je po polsku bułka. Je mocka zortów żymły. Wiynkszość śnich sie pokozała bez łostatni poradziesiont lot. A do ślonskich chałpów to tak richtik prziszła ze zomku. To je kajś XVIII, XIX storocze i to do nos prziszła z Wiednia. Kajzerki to som żymły wiedyński i łone były poczontkiym naszyj ślonskij żymły.

Sznupać to je po polsku „szukać czegoś”. Sznupało sie zawdy za czymś, czasym za bele czym. Szło tyż sznupać w cudzych rzeczach.
Fandzolić to je po polsku „mówić od rzeczy”. To je łopowiadani niy do końca prowdy, niy je tyż do końca przemyślone. To godka niypoukłodano i niylogiczno. To roztomajte myśli, na już, na gibko.

Bombon to je po polsku cukierek. Dlo niykierych to je cukierek nadziywany. Dlo inkszych ino tyn szekuladowy z bombonierki. Ale tak po prowdzie to je ogólno nazwa, jaki by łon tam niy był.
„Szczyńść Boże” to je ślonski pozdrowiyni. Pozdrowiyni „Szczyńść Boże” kojarzy sie z Panym Bogiym. Jak sie przyłaziło do kogoś do dom, to sie godało „Szczyńść Boże”, a jak sie śniego wyłaziło, to „Z Panym Bogiym” abo „Z Pon Bóczkiym”.

Sznita to je po polsku kromka chleba. Sznita może być przekrono na pół i złożono do kupy a w pojszczodku wrażony filong. Wdycki sie godo ło takij sznicie klapsznita.
Swaczyna to je po polsku podwieczorek. To je ślonskie słowo pochodzynia czeskigo.
Nojczyńścij robiło sie jom po łobiedzie abo jak tyż klara zachodziła. Zanosiło sie jom żniwiorzom tak kole piontej, szóstej po połedniu.

Rzić to je po polsku pupa, dupa abo tyłek. To ni ma za czynsto używane słowo. Łono łokreślo czyńść ciała, kiero nojczyńścij je zakryto i kiero je wstydliwo. Ło tej czyńści rzodko sie godo, toż tyż tego słowa sie zaś tak czynsto niy używo.
Brotbiksa to je biksa na chlyb.To jedyn z nojważniyjszych rzeczy w ślonski kuchni. Stoła zawdy na szybunku, czyli na górnyj czyści byfyja.

Ancug to je po polsku garnitur.To je chopski łobleczyni. Skłodo sie na niego szaket, westa, galoty, bioło koszula. Wszystko je zależne łod mody.

Klajd to je łobleczyni dlo kobiyty. Klajd to je z niymieckigo suknia. To je strój kobiecy, sukiynkowy, downij łokropicznie skromny.

Tasza, tasia to je torba, torebka.Tasie mogom być roztomajte: epa, bojtel abo nec. Ale to już som tasie na zakupy. Jedne wiynksze drugi myjsze. Idzie do nich wrazić mocka rzeczy.

Na Ślonsku roztomajcie sie godo na mama: mamulka, muter abo mamiczka.Niywtorzy godajom tyż maminka. To łostatni słowo je zapożyczone z jynzyka czeskigo.

Graczki to som roztomajte zabawki, gry abo zabawy. Mogom nimi być lalki ale tyż ludziki z szyszki. Graczki szło se zrobić samymu. Jak se wto poradził, tak se zrobił. Na graczki godo sie tyż szpargały.
„Pieronie!” to je ślonski przeklyństwo.yno to je łokropnie szpetne słowo i nojgorszy ślonski wulgaryzm.

Kołocz to je po polsku kołacz. Na Ślonsku niy było czegoś takigo jak kołacz, zawdy to był kołocz
i niy było czegoś takigo jak kołaczyk, zawdy był kołoczyk abo kołoczek.

Ryczka to je po polsku taborecik. Ryczka to mebel, kiery musioł być we kożdyj ślonskij kuchni. Terozki ich już je corozto mynij abo i tyż już sie ich niy robi.
Pon Boczek znaczy po polsku Pan Bóg.To je słowo swojski, łoswojone. Niy pasuje, coby go godać na darymnica. To nasz Pon Boczek, to je wtoś bliski, my mu przajymy. Mogymy mu ło wszystkim pedzieć. Jak momy jaki sromoty, to wdycki do Niego rzykomy. Jak momy jako uciecha, tyż sie śnim tym dzielymy.
Smykać sie to je po polsku gdzieś chodzić.To je kajś wandrować, ale niy wiadomo kaj tak po prowdzie. Smykać idzie sie po świecie, po wsi, po polach po lasach. Ni mo sie wdycki żodnego celu.

Gruba to je po polsku kopalnia.Na grubie robiom grubiorze, bergmony abo gwarki. Słowo bergmon jak i słowo górnik wywodzom sie łod góry. Na samym poczontku górnictwa wydobyci prowadzono w górach. Kaj niy trzeja było kopać w dół, ino starczyło robić poziomo chodniki.
Hasiok to je kosz na śmieci, śmietnik.Do hasioka nojprzód suło sie hasi, tymu nazwa hasiok. Hasi to je popiół z pieca kachlowego. To je efekt spolanio wonglo. Wybiyrało sie go z pieca kachlowego i wynosiło sie go na hasiok. Teroz ludzie godajom hasi na roztomajte hambozi.
Fajer to je po polsku przyjęcie, uroczystość, impreza.Fajrować to cieszyć, radować, to je coś fajnego
Lipsta to je po polsku narzeczona, dziewczyna.To je wtoś bliski. Słowo pochodzynia niymieckigo od “liebe” to je kochać, przoć. Lipsta to dziołcha na wydaniu. Jak karlus chodził na zolyty i jego zolyty łostały przyjęte, to się godało, że mo już lipsta.
Maszkecić (abo maszkiecić) znaczy po polsku mieć na coś smak, łasuchować.

Kusik to je po polsku całus. Można pedzieć dej mi kusika, mosz kusika. To je ciepłe słowo, kiere idzie pedzieć do swoji lipsty abo baby abo bajtla. Mogesz też ciepnyć kusku.Filować to po polsku wyglądać, szukać kogoś.Synonimym filować jest tyż kukać abo podglądać. Filowanie to spoglądanie, podglądanie. Filować za kimś abo za czymś to je szukać czegoś wzrokiym, wyglądać bez łokno za czymś. Filować na coś, to znaczy pilnować czegoś, wachować.

JEGŁA - to IGŁA -
I NASZE NAJCENNIEJSZE PEREŁKI ŚLĄSKIE
BEZ NICH ANI RUSZ PIERWSZO Z NICH TO NIC INNEGO JAK: 1. ŁONACZYĆ, TO ŁONACZ, ZŁONACZ, ŁONE...„łonaczyć”- załonaczyć-połonaczyć- to mo wiela znaczyń i yno ślązok może zrozumieć o co tak naprawde chodzi -   znaczy to: zrób, zrobić, porobić, przestawić, weź,  zrobić coś, zabrać coś itd...
Po prostu, łonaczyć można wszystko co się chce - ubranie, paznokcie, buty, gardiny, jajca
i gardinsztanga, mogesz też jak chcesz złonaczyć sznita z łogorkiem i hynkiel. Jak nie wysz co powiedzieć w danej chwili, bo ci słowo uciekło, zastępujesz go łonaczyńym. Słowo najcenniejsze
to w języku śląskim i znaczy cokolwiek chcesz, co jest utrudnieniem i ułatwieniem jednocześnie,
bo musimy znać naszego rozmówcę, by wiedzieć, co ma na myśli. Np. połonacz lub złonacz to tam
na polu ( może oznaczać pograb, rozgrab, zoraj, zryj cokolwiek po prostu wszystko…)…ja zaro to zrobia. Przeważnie twój słuchacz prędzej czy później zorientuje się co chcesz powiedzieć. Łon zaglondo na łonego jak się wyłonaczył…łonaczył, łonaczył i wyłonaczył – a to ciekawe. Łonaczyć możesz sztyjc.

WYŁONACZYŁ TA DZIURA

NUMER 2.TO:  NA
Weź, mosz, nańcie… to proszę , zabierz, masz, nańcie zazwyczaj mówi się do osoby starszej, inaczej wjycie czy wiedzom- bydom, w liczbie mnogiej- 2 i 3 osobie, tak się kidyś godało do omy, wyrażało to przede wszystkim szacunek do tej osoby i powagę sytuacji, i tak: Weź to , mosz tam iś, nańcie… to inaczej proszę i tak na przykład: Na weś te jajco w liczbie pojedynczej, a w mnogej starko weście te jajco…abo oma dejcie mi ta szklonka tyju…lub starziku bydziecie jutro u tego farorza? Hyba bydom jutro u tej Gryjtki...NA PIESZCZONEK

Gańba to je po polsku wstyd. Jeśli chce się pedzieć, że mie je wstyd, to się godo „mie je gańba”.
To jest słowo łokreślające sytuacja w kierej momy się wstydzić, wtoro je dlo nos niywygodno
i bardzo źle ło nos świadczy.


USZOK - HAJZOK - ZAJĄC
a to LAJBIK babski abo cycnik godają też noń cycyhalter czyli biustonosz

NUMER 3.TO:  ŁOŃSKI ABO DYCKI
zeszły rok, ubiegły rok- łońskigo roku byłabych sie wydała. Latoś-to znaczy obecny rok. Lotoś byda sie wydować. Dycki to zawsze- jego synonim to: Dycko, Zawdy ( no i trudno to przedstawić na obrazku)
SAGO BABA I SAGI CHŁOP

ŚLĄZOK - GOROL I AUSLYNDRY
(auslynder – obcokrajowiec)

AUTO I TAJLE CHŁOPA - JEGO KOCHANE 

NUMER 4.TO:  WIHAJSTER, czyli nie wiadomo co - słowo kluczowe - wihajstry chłopa

Śląski wihajster jak np. obrazek wyży,  to najczęściej dźwignia, przełącznik w maszynie, narzędzie do podważenia – częstokroć coś wystającego poza obrys większego urządzenia. Wihajster to coś, co się właśnie zepsuło, względnie narzędzie służące
do improwizowanej naprawy. Najwięcej zamieszania przysparza jednak odpowiedź
na fundamentalne niemieckie pytanie: - wie heisst er? Otóż nie wiadomo. To typowe słówko – joker, które może oznaczać bardzo wiele różnych przedmiotów. Słownik PWN głosi iż jest to „przyrząd lub narzędzie, zwykle małe, o nazwie nieznanej mówiącemu albo chwilowo przez niego zapomnianej”. To „element, detal (trudny do nazwania
lub nieznany z nazwy)” według słownika gwary warszawskiej. Pewien dziennikarz uznał wihajster za prawdopodobnie najśmieszniejsze słówko zapożyczone przez polszczyznę z języka niemieckiego dodając, iż polski wihajster to niemieckie „dingsbums”.
Widać wyraźnie, że sprawy się komplikują, bo pojawił się „dings” czyli mniej więcej to samo co wihajster, choć dings pewnie będzie mniejszy.